'Ik ben er zeker van dat het wekenlang fixeren van zeugen na de worp stress veroorzaakt bij de dieren,’ zegt varkenshoudster Annechien ten Have. Ze vertelt over een zeug die haar eerste worp deed in een vrijloopkraamhok en de tweede in een traditioneel kraamhok. 'Ze weigerde na die tweede worp alle voedsel. Toen we haar met de biggen verplaatsten naar een vrijloopkraamhok was haar eetlust meteen terug. Dat vind ik een teken aan de wand.’ Ten Have wil in de toekomst van alle kraamhokken op haar bedrijf vrijloopkraamhokken maken. Ze wil graag weten welke inrichting daarvan het best is voor het welzijn van de dieren. In 2020 kreeg Hamletz van het Barth-Misset Fonds €25.000,- om te onderzoeken wat de dierenwelzijnseffecten zijn van onder meer verschillende vloeruitvoeringen in de vrijloopkraamhokken.
Twee kraamafdelingen
Een probleem in vrijloopkraamhokken is de biggensterfte. De zeugen gaan er vaak bovenop een biggetje liggen. Niet zelden heeft dat een dodelijke afloop. Met de schenking van het Barth-Misset Fonds onderzoekt Hamletz hoe je de biggensterfte door een betere inrichting van de vrijloopkraamhokken zou kunnen tegengaan en wat, als dat met alleen een andere inrichting niet lukt, de kortst mogelijke fixatieperiode zou zijn om het euvel te verhelpen. ‘We hebben daarvoor twee kraamafdelingen ingericht met elk vier varkens,’ vertelt Annechien. ‘Op de ene werken we met een betonvloer met stro, met achterin een afvoerrooster. De andere kraamruimte heeft een kunststof vloer. Ook kijken we naar de beste plek voor de biggenbak: een soort couveuse waar de biggen liggen als ze niet drinken. Verder meten we CO2, ammoniak, vochtgehalte en temperatuur in beide kraamkamers en maken we permanent filmbeelden waaruit we meer hopen te leren over het gedrag van de zeugen. Waar gaan ze graag liggen als ze niet zogen? En kun je op grond van die kennis een inrichting bedenken waarmee je hun gedrag zo kunt sturen dat ze niet op de biggen gaan liggen?’
Derde variant
Een student van de HAS in Den Bosch is betrokken bij het onderzoek. In de eerste helft van 2021 wil Annechien nog graag een derde vloervariant uitproberen. ‘Daarbij gaat het vloerdeel waar de zeug op ligt, omhoog als de zeug gaat staan. De biggen blijven liggen op het lagere deel of vallen een eindje naar beneden. Zodra de zeug weer gaat liggen, kunnen de biggen weer aanleggen. Die optie lijkt mij ook de moeite van het onderzoeken waard.’